Η ατμοσφαιρική ρύπανση εσωτερικού χώρου είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει την έκθεση σε συγκεκριμένες ουσίες που βρέθηκαν σε σπίτια, σχολεία, μέσα μεταφοράς και σταθμούς του μετρό. Περισσότερες από 900 διαφορετικές χημικές ενώσεις έχουν ανιχνευθεί στον αέρα εσωτερικών χώρων και ορισμένοι ρύποι μπορεί να έχουν 2-5 φορές μεγαλύτερη συγκέντρωση σε εσωτερικούς χώρους απ' ό,τι έξω από κτίρια.
ΠΕΡI ΤIΝΟΣ ΠΡOΚΕΙΤΑΙ
Η ατμοσφαιρική ρύπανση μπορεί επίσης να βρεθεί μέσα σε χώρους εργασίας, ωστόσο αυτό εξετάζεται συνήθως ξεχωριστά από ειδικούς και αναφέρονται ως εργασιακοί ή επαγγελματικοί κίνδυνοι υγείας.
Η ατμοσφαιρική ρύπανση εσωτερικών χώρων μπορεί να παράγεται από πλήθος πηγών:
ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙOΤΗΤΑ
- Κάπνισμα
- Καύσιμα για θέρμανση και μαγείρεμα
- Καθαριστικά υλικά
ΚΤIΡΙΑ
- Κακή κατασκευή
- Κακός εξαερισμός
ΑΛΛΕΡΓΙΟΓOΝΑ
- Κατοικίδια
- Φυτά
- Σκόνη
- Υγρασία
ΠΟΙΕΣ ΕIΝΑΙ ΟΙ ΕΠΙΒΛΑΒΕIΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ
Οι άνθρωποι περνούν περισσότερο από το χρόνο τους σε εσωτερικούς χώρους, συνεπώς η ποιότητα του αέρα σε εσωτερικούς χώρους μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία.
ΣΩΜΑΤΙΔΙΑΚH UΛΗ (PM)
Πρόκειται για μικροσκοπικά σωματίδια τα οποία παράγονται σε μεγάλο βαθμό από τον καπνό του τσιγάρου. Έρευνα έχει δείξει ότι κάπου 50-90% επί του συνόλου της συγκέντρωσης σωματιδιακής ύλης σε αέρα εσωτερικού χώρου παράγεται από τον καπνό τσιγάρων. Είναι γνωστό ότι προκαλούν άσθμα και συριγμό, ιδιαίτερα σε παιδιά. Έρευνα διαπίστωσε ότι υπήρξε αύξηση στα νυκτερινά συμπτώματα και συριγμός σε ασθματικά παιδιά από 6-7% για κάθε 10 μg/m3 σε σωματιδιακή ύλη 2.5 (PM2.5) εσωτερικού χώρου.
Οι διαφορετικοί τύποι σωματιδιακής ύλης μετρώνται βάσει μεγέθους. Για παράδειγμα, η ΡΜ10 αναφέρεται σε σωματιδιακή ύλη που είναι έως και 10 μικρόμετρα σε μέγεθος.
Τα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης μετρώνται από τη μάζα/όγκο των εκπομπών. Η μέτρηση που χρησιμοποιείται συνήθως είναι ο αριθμός μικρογραμμαρίων ρύπανσης ανά κυβικό μέτρο. Το σύμβολο γι' αυτό είναι: μg/m3
ΚΑUΣΙΜΑ ΒΙΟΜAΖΑΣ
Τα καύσιμα βιομάζας εκπέμπονται από τζάκια και σόμπες. Περίπου 50% του πληθυσμού χρησιμοποιεί καύσιμα βιομάζας για μαγείρεμα, θέρμανση και φωτισμό, κυρίως σε λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες.
Τα καύσιμα βιομάζας παράγουν υψηλά επίπεδα σωματιδιακής ύλης και μονοξειδίου του άνθρακα (CO).
Σύμφωνα με έρευνα σχετικά με την επιβάρυνση σε παθήσεις των διαφόρων κινδύνων, το 2010, οι θάνατοι που αποδίδονται σε ατμοσφαιρική ρύπανση νοικοκυριών από στερεά καύσιμα, παγκοσμίως, ήταν 3.546.399, αριθμός που αντιστοιχεί σε ποσοστό άνω του 50% των θανάτων που αποδίδονται στην ατμοσφαιρική ρύπανση από σωματιδιακή ύλη και όζον.
Τα καύσιμα βιομάζας είναι επίσης γνωστό ότι αποτελούν παράγοντα κινδύνου για πνευμονικές λοιμώξεις, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), άσθμα, καρκίνο του πνεύμονα και, περιστασιακά, φυματίωση (ΤΒ).
Έρευνα έχει δείξει ότι εάν τα καύσιμα βιομάζας χρησιμοποιούνται σε εσωτερικούς χώρους, υπάρχει:
- 3,5 φορές υψηλότερος κίνδυνος για οξείες πνευμονικές λοιμώξεις σε παιδιά
- 2,5 φορές υψηλότερος κίνδυνος για χρόνια βρογχίτιδα σε γυναίκες
- 2,8 φορές μεγαλύτερος κίνδυνος για ΧΑΠ
- 2,3 φορές υψηλότερος κίνδυνος για χρόνια βρογχίτιδα σε όλους τους ενήλικες
ΟΞΕIΔΙΟ ΤΟΥ ΑΖΩΤΟΥ (NO2)
Το οξείδιο αζώτου εσωτερικού χώρου παράγεται από συσκευές μαγειρικής και θέρμανσης που χρησιμοποιούν φυσικό αέριο. Έχει συσχετιστεί με συριγμό, δύσπνοια, στηθάγχη και βήχα. Είναι δύσκολο να διαπιστωθεί ο αντίκτυπος του οξειδίου του αζώτου, καθώς τα επίπεδα έκθεσης ποικίλουν ανάλογα με το πότε χρησιμοποιούνται οι συσκευές.
ΠΤΗΤΙΚEΣ ΟΡΓΑΝΙΚEΣ ΕΝΩΣΕΙΣ (VOC)
Οι πτητικές οργανικές ενώσεις προέρχονται από χημικές ουσίες όπως απολυμαντικά, φυτοφάρμακα, καλλυντικά, αποσμητικά χώρου και δάπεδα βινυλίου. Μπορούν να προκαλέσουν τεράστιο φάσμα ασθενειών, από ήπιους ερεθισμούς μέχρι πολύ σοβαρές ασθένειες, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου.
Οι επιπτώσεις στην υγεία από πτητικές οργανικές ενώσεις περιλαμβάνουν:
- 11 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο χρόνιας βρογχίτιδας με έκθεση σε φορμαλδεΰδη, που χρησιμοποιείται σε δομικά υλικά όπως το πεπιεσμένο ξύλο
- Αύξηση 17% στον κίνδυνο του άσθματος σε παιδιά για κάθε 10 mg/m3στη συγκέντρωση φορμαλδεΰδης
- Έως και 3,4 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο επίμονου συριγμού με έκθεση σε πλαστικά
Ο κίνδυνος ανάπτυξης άσθματος θεωρείται ότι αυξάνεται κατά 1,2 - 2,9 φορές με την έκθεση σε όλες τις πτητικές οργανικές ενώσεις.
Οι πτητικές οργανικές ενώσεις έχουν επίσης συνδεθεί με μειωμένη πνευμονική λειτουργία, καταρροή και πνευμονικές λοιμώξεις σε βρέφη και παιδιά.
ΡΑΔOΝΙΟ
Εμφανίζεται φυσικά σε πέτρες, χώμα, τούβλα και τσιμέντο. Το ραδόνιο αποτελεί τη δεύτερη κύρια αιτία καρκίνου του πνεύμονα μετά το κάπνισμα. Έρευνα έχει δείξει ότι οι αυξήσεις στα επίπεδα ραδονίου αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα.
Στις ΗΠΑ, ετησίως, 2.100-2.900 κρούσματα καρκίνου του πνεύμονα σε άτομα που δεν έχουν καπνίσει ποτέ συνδέονται με έκθεση σε ραδόνιο. Στο ΗΒ, περίπου 1.100 θάνατοι κάθε χρόνο από καρκίνο του πνεύμονα σχετίζονται με το ραδόνιο.
ΑΛΛΕΡΓΙΟΓOΝΑ
Τα αλλεργιογόνα περιλαμβάνουν ουσίες όπως σκόνη και μπορούν να παραχθούν από πηγές όπως χαλιά, κατοικίδια ζώα, τρωκτικά ή φυτά.
Θεωρείται ότι η πρόωρη ή υψηλή έκθεση σε ορισμένα αλλεργιογόνα, όπως τα αλλεργιογόνα γάτας, μπορεί να έχουν προστατευτική επίδραση έναντι του άσθματος και του συριγμού. Ωστόσο, άλλες έρευνες έχουν συσχετίσει αλλεργιογόνα με την ανάπτυξη άσθματος ή αλλεργιών και αυξήσεις στον κίνδυνο ασθένειας σε άτομα που είναι ήδη ασθματικά. Απαιτείται περαιτέρω έρευνα για να κατανοηθούν οι διάφορες αλληλεπιδράσεις που μπορούν να έχουν τα αλλεργιογόνα με το ανοσοποιητικό σύστημα.
ΥΓΡΑΣIΑ ΚΑΙ ΜΟUΧΛΑ
Η υγρασία και η μούχλα αναπτύσσονται σε τοίχους και μπορούν να βρεθούν σε έπιπλα. Θεωρείται ότι υπάρχει στο 10-50% των σπιτιών. Η μούχλα αποτελεί πηγή αλλεργιογόνων και μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο προβλημάτων που σχετίζονται με το άσθμα κατά 30-50%. Συνδέεται επίσης με δύσπνοια, πνευμονικές λοιμώξεις, βρογχίτιδα και καταρροή.
ΕΠΙΒAΡΥΝΣΗ
- Η ατμοσφαιρική ρύπανση εσωτερικών χώρων είναι ο 8ος πιο σημαντικός παράγοντας κινδύνου για ασθένεια και υπεύθυνη για περίπου το 2,7% της παγκόσμιας επιβάρυνσης της νόσου
- Μεταξύ 1,5 εκατομμύριο και 2 εκατομμύρια θάνατοι το χρόνο μπορούν να συνδεθούν με την ατμοσφαιρική ρύπανση εσωτερικών χώρων
- Περίπου 50% του παγκόσμιου πληθυσμού (περίπου 3 δισεκατομμύρια άνθρωποι) εκτίθενται σε ατμοσφαιρική ρύπανση εσωτερικού χώρου από τζάκια και ξυλόφουρνους μαγειρέματος
- Στις ΗΠΑ, μεταξύ 2.100 και 2.900 κρούσματα καρκίνου του πνεύμονα σε μη καπνιστές σχετίζονται με έκθεση σε ραδόνιο
ΤΡEΧΟΥΣΕΣ ΚΑΙ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚEΣ ΑΝAΓΚΕΣ
- Η ατμοσφαιρική ρύπανση εξωτερικού χώρου πρέπει αρχικά να μειωθεί - μόνο τότε θα υπάρχει επαρκής αερισμός, ικανός να διαδραματίσει κάποιο ρόλο στη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης εσωτερικού χώρου
- Τα πρότυπα δομικών υλικών πρέπει να γίνουν πιο αυστηρά ώστε να αποφευχθεί η επιδείνωση της ποιότητας του αέρα σε εσωτερικούς χώρους
- Πολιτικές που αποσκοπούν σε μείωση των ανισοτήτων στον τομέα υγείας πρέπει να επιτύχουν οφέλη στην υγεία
- Καλύτερη στέγαση για όσους διατρέχουν κίνδυνο στέγασης ακατάλληλης για κατοίκηση, είτε λόγω θέρμανσης ή υγρασίας/μούχλας, ώστε να βελτιωθεί η κατάσταση για πολλούς
- Οι επαγγελματικές παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος προκαλούνται από αέριους ρύπους εσωτερικού χώρου - απαιτείται μεγαλύτερη προσοχή για να επισημανθούν και να αντιμετωπιστούν οι κίνδυνοι προς τους εργαζόμενους στη σύγχρονη εποχή
Μελέτες έχουν δείξει ότι η εγκατάσταση μη ρυπογόνων συστημάτων θέρμανσης σε σπίτια παιδιών με άσθμα μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα άσθματος, τις ημέρες μη παρακολούθησης σχολείου και επισκέψεις σε γιατρούς ή φαρμακοποιούς
