Ο όρος «ατμοσφαιρική ρύπανση» αναφέρεται σε επιβλαβή σωματίδια που αιωρούνται στον αέρα, ή αέρια στην ατμόσφαιρα, που μπορούν να εισπνευστούν. Αποτελεί μίγμα που περιλαμβάνει σωματίδια, όζον, οξείδια του αζώτου, πτητικές οργανικές ενώσεις και μονοξείδια του άνθρακα. Το μίγμα διαφέρει ανάλογα με την τοποθεσία, την εποχή και τις πηγές ρύπανσης στην περιοχή.
ΠΕΡI ΤIΝΟΣ ΠΡOΚΕΙΤΑΙ
Η ατμοσφαιρική ρύπανση προέρχεται από:
- Ανθρώπινη δραστηριότητα: συμπεριλαμβανομένης της καύσης καυσίμων σε αυτοκίνητα, φορτηγά και αεροπλάνα, τη βιομηχανική δραστηριότητα, σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και τη θέρμανση νοικοκυριών και συστήματα μαγειρικής
- Φυσικές διεργασίες: όπως ηφαιστειακές εκρήξεις, θύελλες σκόνης σε ερήμους
ΠΟΙΕΣ ΕIΝΑΙ ΟΙ ΕΠΙΒΛΑΒΕIΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ
Η ατμοσφαιρική ρύπανση έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία και η έκθεση σε αυτή μπορεί να επηρεάσει το 100% του πληθυσμού, από αγέννητα μωρά μέχρι υπέργηρα άτομα. Οι πνεύμονες είναι το πρώτο σημείο εισόδου ατμοσφαιρικής ρύπανσης στον οργανισμό και συνεπώς το πρώτο προσβεβλημένο όργανο. Βλάβες στους πνεύμονες θεωρείται ότι προκαλούνται από οξειδωτικό στρες και φλεγμονές. Η ρύπανση έχει επίσης σοβαρές επιπτώσεις στην καρδιά και το κυκλοφορικό σύστημα και αυξάνει τον κίνδυνο καρδιακών προσβολών.
Η ατμοσφαιρική ρύπανση επηρεάζει τους ανθρώπους με διαφορετικούς τρόπους. Παράγοντες όπως οι τρέχουσες συνθήκες υγείας, ηη ηλικία, η ικανότητα των πνευμόνων, ο τρόπος ζωής και ο χρόνος παραμονής σε μολυσμένο αέρα μπορούν να συσχετιστούν στο σύνολό τους με το πώς επηρεάζουν οι ρύποι τη γενική υγεία.
Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί ρύποι στον αέρα. Οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ αυτών των ρύπων και τα διαφορετικά επίπεδα ρύπανσης μπορούν να παράγουν αρκετές επιπτώσεις στην υγεία, τόσο βραχυπρόθεσμα (εντός ωρών και ημερών) όσο και μακροπρόθεσμα (μετά από αρκετά χρόνια). Δεν υπάρχει ούτε ένας ρύπος που να είναι υπεύθυνος για το σύνολο των αρνητικών επιπτώσεων. Οι συνέπειες οφείλονται σε ολόκληρο το μίγμα.
Οι διαφορετικοί τύποι σωματιδιακής ύλης μετρώνται βάσει μεγέθους. Για παράδειγμα, η ΡΜ10 αναφέρεται σε σωματιδιακή ύλη που είναι έως και 10 μικρόμετρα σε μέγεθος.
Τα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης συχνά μετρώνται από τη μάζα ανά όγκο αέρα. Η μέτρηση που χρησιμοποιείται συνήθως είναι ο αριθμός μικρογραμμαρίων ρύπανσης ανά κυβικό μέτρο. Το σύμβολο γι' αυτό είναι: μg/m3
ΒΡΑΧΥΠΡOΘΕΣΜΑ ΠΡΟΒΛHΜΑΤΑ
Η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι γνωστό ότι προκαλεί καρδιακές προσβολές σε άτομα με καρδιαγγειακές ασθένειες και επιδεινώνει τα συμπτώματα σε άτομα που πάσχουν ήδη από πνευμονοπάθειες, όπως άσθμα και χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ).
Μελέτες έχουν δείξει αύξηση σε συριγμό, βήχα και κρίσεις δύσπνοιας με μείωση της πνευμονικής λειτουργίας και ανάγκη για φαρμακευτική αγωγή όταν αυξάνονται τα επίπεδα ρύπανσης.
Έρευνα έχει δείξει αύξηση στις διαβουλεύσεις γιατρών, στις έκτακτες επισκέψεις σε νοσοκομεία και στις εισαγωγές σε νοσοκομεία για άσθμα και καρδιακές παθήσεις, όπως καρδιακές προσβολές, τις ημέρες με υψηλότερα επίπεδα ρύπανσης. Μητρώα υγείας αναφέρουν επίσης περισσότερες περιπτώσεις θανάτου από αυτά τα προβλήματα τις ημέρες με υψηλότερα επίπεδα ρύπανσης.
ΜΑΚΡΟΠΡOΘΕΣΜΑ ΠΡΟΒΛHΜΑΤΑ
Η ισόβια έκθεση σε ατμοσφαιρική ρύπανση μπορεί να έχει αρκετές επιπτώσεις σε ενήλικες και παιδιά, προκαλώντας μακροχρόνια προβλήματα, όπως άσθμα, χρόνια βρογχίτιδα και καρδιακά νοσήματα. Η ρύπανση έχει αποδειχθεί ότι μειώνει το προσδόκιμο ζωής λόγω πρόωρου θανάτου από καρδιαγγειακές και αναπνευστικές παθήσεις και καρκίνο του πνεύμονα.
Τα παιδιά είναι γενικά πιο δραστήρια, συμμετέχουν σε περισσότερες υπαίθριες δραστηριότητες από τους ενήλικες και αναπνέουν πιο γρήγορα, ακόμη και με το ίδιο επίπεδο δραστηριότητας. Κατά συνέπεια, εισπνέουν μεγαλύτερη ρύπανση. Επίσης, το ανοσοποιητικό σύστημά τους δεν έχει αναπτυχθεί πλήρως και οι πνεύμονές τους εξακολουθούν να μεγαλώνουν. Η ρύπανση του αέρα έχει αποδειχθεί ότι επηρεάζει την ανάπτυξη των πνευμόνων στα παιδιά, το οποίο θα έχει αντίκτυπο για το υπόλοιπο της ζωής τους.
ΜΑΚΡΟΠΡOΘΕΣΜΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΕ ΠΑΙΔΙA ΚΑΙ ΕΝHΛΙΚΕΣ:
ΠΑΙΔΙA
- Βήχα
- Οξεία βρογχίτιδα
- Μικρότερο πνευμονικό όγκο
- Άσθμα
ΕΝHΛΙΚΕΣ
- Βήχα
- Φλέγμα
- Συριγμό
- Επιταχυμένη απώλεια πνευμονικής λειτουργίας
- Καρκίνο του πνεύμονα
Αναφορά από Hazenkamp-von Arx et al., 2011 - κάντε κλικ για μεγέθυνση
Η συχνότητα του βήχα και του συριγμού είναι πιο συχνή σε ενήλικες Ελβετούς που ζουν κοντά σε αυτοκινητόδρομο. Το γράφημα αυτό δείχνει πώς τα συμπτώματα ακολουθούν τα ποσοστά των ρύπων που σχετίζονται με το κυκλοφοριακό κοντά σε δρόμους, όπως εξαιρετικά λεπτά σωματίδια, αιθάλη ντίζελ, μονοξείδιο του άνθρακα και άλλοι πρωτογενείς ρύποι. Οι συγκεκριμένοι συσχετισμοί υπάρχουν ακόμα και όταν εξαλείφονται άλλοι παράγοντες κινδύνου.
ΕΠΙΒAΡΥΝΣΗ
Μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού της Ευρώπης ζει σε περιοχές με ανθυγιεινή ποιότητα υπαίθριου αέρα και συνεπώς δεν μπορεί να αποφευχθεί η έκθεση και οι επιβλαβείς επιπτώσεις της ρύπανσης. Για κάποιους ρύπους σε ορισμένες περιοχές η κατάσταση είτε δεν βελτιώνεται ή επιδεινώνεται.
Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι η μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης μπορεί να μειώσει το κόστος αυτών των ασθενειών και την αύξηση του προσδόκιμου ζωής.
Έρευνα έχει δείξει ότι:
- Οι θάνατοι από νόσο αυξήθηκαν κατά 0,6% ανά 10 μg.m3 αύξηση στην καθημερινή συγκέντρωση PM10
- Τα έκτακτα περιστατικά και οι εισαγωγές σε νοσοκομεία λόγω άσθματος αυξήθηκαν κατά 1% ανά 10 μg.m3 αύξηση στην καθημερινή συγκέντρωση PM10
- Αύξηση 8% στα κρούσματα καρκίνου του πνεύμονα ανά 10 μg.m3 αύξηση στη μακροπρόθεσμη έκθεση σε PM
- Αύξηση 3,7% στα κρούσματα καρκίνου του πνεύμονα ανά 10 μg.m3 αύξηση στη μακροπρόθεσμη έκθεση σε NOx
ΤΡEΧΟΥΣΕΣ ΚΑΙ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚEΣ ΑΝAΓΚΕΣ
- Το να ζει κανείς κοντά σε πολυσύχναστο δρόμο αυξάνει τον κίνδυνο ενός παιδιού για εμφάνιση άσθματος και τις ανάγκες αστικού σχεδιασμού για εξέταση της εγγύτητας της οδικής κυκλοφορίας σε οικίες και σχολεία
- Τα υπάρχοντα στοιχεία δείχνουν ότι απαιτείται επείγουσα δράση για αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην Ευρώπη
- Η ΕΕ πρέπει να εφαρμόσει τις κατευθυντήριες γραμμές που συνέστησε ο ΠΟΥ για την ποιότητα του υπαίθριου αέρα - μέσα από φιλόδοξη αναθεώρηση των οριακών τιμών για την ατμοσφαιρική ρύπανση του περιβάλλοντος
- Όλες οι ευρωπαϊκές χώρες πρέπει να στηρίξουν τη Διακήρυξη της Πάρμα για προσπάθειες ενίσχυσης του Περιβάλλοντος και της Υγείας, του ΠΟΥ, ώστε να μειωθεί η πηγή ρύπανσης από όλους τους τομείς - βιομηχανικούς, μεταφορές και ενέργεια
- Τα Κράτη μέλη της ΕΕ πρέπει να καταστήσουν την ποιότητα του αέρα αναπόσπαστο μέρος των πολιτικών τους περί μεταφορών, βιομηχανίας και ενέργειας, καθώς επίσης να εξασφαλίσουν ότι υπάρχει το σωστό επίπεδο διακυβέρνησης - εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό το οποίο είναι εξοπλισμένο για την αντιμετώπιση των πηγών ρύπανσης
- Τα κράτη μέλη πρέπει επίσης να βελτιώσουν τη συνεργασία για τη διασυνοριακή ρύπανση
